วันพุธที่ 15 ตุลาคม พ.ศ. 2557

การตรวจร่างกายด้วยตนเอง ตอนที่ 8: การตรวจบริเวณช่องท้อง


อวัยวะในช่องท้องส่วนใหญ่เป็นอวัยวะเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร คือ กระเพาะอาหาร ลำไส้เล็ก ลำไส้ใหญ่ ตับ ตับอ่อน ม้าม ถุงน้ำดี และทางเดินน้ำดี ส่วนทางด้านหลังของช่องท้องที่ระดับเอว จะมี ไต และ ท่อไต ที่ทอดต่อจากไตลงมาสู่กระเพาะปัสสาวะในช่องเชิงกราน
เนื่องจากเป็นอวัยวะที่อยู่ภายใน ซึ่งไม่อาจตรวจดูจากภายนอกได้อย่างชัดเจน ดังนั้นการเฝ้าระวังอาการ จึงเป็นสิ่งที่มีความสำคัญมาก โดยในขั้นแรกจะต้องทราบถึงตำแหน่งของอวัยวะต่างๆ เพื่อแยกแยะอาการที่สงสัยได้เสียก่อน โดยอวัยวะต่างมีดังนี้
ภาพแสดงอวัยวะต่างภายในช่องท้อง

1.         ตับ
2.         กระเพาะอาหาร
3.         ลำไส้เล็กส่วนต้น
4.         ถุงน้ำดี
5.         ลำไส้เล็ก
6.         ไส้ติ่ง
7.         ลำไส้ใหญ่

อาการผิดปกติของระบบไตและทางปัสสาวะเราอาจจะพบและสังเกตความผิดปกติได้น้อย แต่ที่พบบ่อยและเป็นที่สังเกตุได้มักจะเป็นเรื่องของระบบทางเดินอาหาร เช่น

1.         อาการแน่นท้อง อาหารไม่ย่อย เบื่ออาหาร   ปวดท้องเรื้อรัง ที่ได้รับการรักษาแล้วไม่ดีขึ้น
2.         อาเจียนเป็นเลือด
3.         ท้องผูกสลับกับท้องเสีย หรือการถ่ายเป็นมูกหรือเลือด
4.         ปัสสาวะมีสีผิดปกติ เช่น สีเหลืองเข้ม ซึ่งจะพบร่วมกับอาการตัวเหลือง ตาเหลือง หรือปัสสาวะมีเลือดปน

ต่อมา เรามาเข้าสู่การตรวจร่างกายด้วยตนเองในส่วนช่องท้อง ซึ่งอาจทำได้ง่ายในผู้ที่มีร่างกายผอม ส่วนคนอ้วนอาจตรวจได้ค่อนข้างยาก วิธีการการสังเกตคือ

1. สังเกตดูบริเวณที่รู้สึกแน่นผิดปกติว่ามีก้อนหรือรอยนูนไม่เท่ากัน เช่น รู้สึกแน่นและแข็งบริเวณชายโครงขวา ซึ่งมักจะเป็นความผิดปกติของตับ   ถ้าท้องใหญ่ขึ้น แต่กลับรู้สึกเพลียหรือน้ำหนักตัวลด  เป็นข้อบ่งชี้ที่ไม่ดี
2. การคลำบริเวณท้อง
ในการตรวจให้นอนราบ และคลำในตำแหน่งต่างๆ (ดังรูป) โดยปกติในช่องท้องนั้น ไม่ควรจะคลำพบก้อนใดๆ ทั้งสิ้น แต่ในบางครั้งที่มีท้องอืด หรือมีลมในกระเพาะอาหารและลำไส้มาก อาจรู้สึกมีก้อนโตขึ้น หรือมีลมวิ่งเป็นลูกๆ อยู่ในท้อง หากคลำพบหรือสงสัยว่ามีก้อนในท้อง ควรปรึกษาแพทย์ทันที











1 ความคิดเห็น:

  1. ไม่ระบุชื่อ17 ตุลาคม 2557 เวลา 19:16

    อยากเรียนถามคุณหมอว่าก่อนนอนประมาณสามทุ่มด่ืมน้ำทานยาเป็นประจำ1แก้ว. ราวๆตีหนึ่งและตีสามและตีห้ากว่าจะต้องเข้าห้องน้ำเสมอผิดปกติหรือเปล่าค่ะ

    ตอบลบ