New normal หรือ New Reality เป็นวลี
ที่นิยมใช้กันทั่วไปในหลายวงการ ทั้งด้านเศรษฐกิจ การเมือง ด้วยความหมาย คือ ความปกติในรูปแบบใหม่ หรือ บรรทัดฐานใหม่ วันนี้ผมลองนำมาพิจารณาทางด้านสาธารณสุขกันบ้างนะครับ
ความหมายทางด้านดี ของ New Normal นั้นค่อนข้างจะชัดเจน
และเราอยากให้เกิดขึ้น เช่น การพัฒนาแนวทางการรักษา การศึกษาวิจัย ทำให้มีมาตรฐานการรักษาที่ใช้ยึดถือปฎิบัติ การรับรองคุณภาพ จนกระทั่งเกิดสิ่งที่เป็นปกติใหม่ คือ โรงพยาบาลที่มีคุณภาพ
(Quality Hospital) ซึ่งสามารถดูได้ระดับหนึ่งจากการผ่านมาตรฐาน
HA ทำให้มีการพัฒนาระบบบริการที่ถือผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง หรือที่กำลังนิยม เพื่อแสดงความเป็นมาตรฐานระดับนานาชาติ คือ JCI
วันนี้ กำลังมีโรงพยาบาลคุณธรรม (Moral Hospital) ซึ่งกระทรวงสาธารณสุข
ได้พยายามผลักดันให้เกิดขึ้น ด้วยความเห็นส่วนตัว
หากได้ชื่อว่า โรงพยาบาล ต้องมีคุณธรรมอยู่ในตัวเองอยู่แล้ว ซึ่งเป็นปกติหรือ Normal
เดิม แต่ทำไมต้องวางกรอบและรณรงค์ให้เกิดขึ้น หรือ New Normal คุณธรรม ได้หายไป
ผมเชื่อมั่นว่า บุคลากรทางการแพทย์ มีสิ่งที่อยู่ในใจตลอดเวลา คือ พระโอวาทที่ว่า การช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ เป็นกิจที่หนึ่ง แต่สิ่งที่ผมกังวลและสงสัยว่าเกิดอะไรขึ้นคือ ข่าวการร้องเรียนและฟ้องร้องเกิดขึ้นบ่อยและถี่มากขึ้น ซึ่งสาเหตุน่าจะมาจาก
1. การบริการทางการแพทย์ มีความไม่แน่นอน
และมีตัวแปรที่เกิดขึ้นได้มากมาย โอกาสความถูกต้อง 100 % ไม่มีในทางการแพทย์
2. การหมุนเวียนแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ โดยเฉพาะในต่างจังหวัด
ทำให้ขาดความต่อเนื่องของการบริการ ขาดความชำนาญ
ตามช่วงของการเปลี่ยนแปลง
3. การคิดค่าบริการที่แพงขึ้น ด้วยความจำเป็นทั้งการพัฒนา หรือการ ลงทุนในภาคเอกชนทำให้ความคาดหวังของผู้รับบริการสูงขึ้น
4. ประชาชนมีการศึกษาดีขึ้น สามารถค้นคว้าหาความรู้ เปรียบเทียบการบริการที่ได้รับ
5. เห็นตัวอย่างการฟ้องร้องที่ชนะ และได้รับค่าตอบแทน
6. ความไม่พอใจในการให้การบริการ ได้รับการเอาใจใส่จากเจ้าหน้าที่ ด้านสาธารณสุขน้อยกว่าที่คาด
เมื่อเกิดเหตุจึงมุ่งจะฟ้องร้องกัน
ความสัมพันธ์ที่เสื่อมลงของแพทย์และบุคลากรทางด้านสาธารณสุขกับผู้ป่วย ไม่ว่าจะเป็นภาครัฐและเอกชนล้วนแล้วแต่นำไปสู่ความล้มเหลวในเชิงการบริการทางการแพทย์ในอนาคต และเมื่อไรก็ตามที่ความศรัทธาหมดไป เมื่อนั้นความสัมพันธ์ที่ดีของหมอกับผู้ป่วยก็จะหายไป การบริการทางสาธารณสุข
จะเข้าสู่วงจรของการซื้อขายบริการ ติดสลากขายตั้งแต่ยา ยันค่าบริการ
เพื่อป้องกันการค้ากำไรเกินควร อย่างที่กำลังจะเป็น เมื่อนั้น คดีจะเต็มบ้านเต็มเมือง ตามมาด้วยกฎหมายที่กำลังร่างกันอีกมากมาย อย่าฟ้องกันเลยครับ ไม่มีใครอยากผิด แต่เมื่อผิดแล้ว ก็ช่วยเหลือ
กันดีกว่า
เอกชนบางแห่งถึงกับตั้งกองทุนชดเชยการเรียกร้องของคนไข้ เพื่อการประกันความผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้น
ทั้งการประกันของตัวแพทย์ และโรงพยาบาล ซึ่งอาจจะเป็นส่วนหนึ่งของค่ารักษาที่แพงขึ้น
แน่นอนที่สุด ความสูญเสีย หรือ การได้รับผลกระทบใดทั้งร่างกายและจิตใจ ควรอย่างยิ่งทีจะได้รับการดูแล แต่หากเกิดจากความเอื้ออาทร ด้วยความรัก ก็น่าจะดีกว่าการฟ้องร้องนะครับ ผมชอบความคิดของท่านผู้บริหารท่านหนึ่งที่ถามในที่ประชุมแพทย์ว่า คดีที่จะถูกฟ้องร้องอยู่ในขั้นตอนใด
แม้นเราไม่ผิด และน่าจะชนะคดี เพราะเป็นภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นได้ 5-10 % แต่ถ้ายังไม่ขึ้นศาล
ก็ไกล่เกลี่ย อธิบายให้เข้าใจ พร้อมทั้งช่วยเหลือค่าใช้จ่ายและค่ารักษาเขา น่าจะดีกว่า
เพราะตัวผู้ป่วยก็ได้รับผลกระทบทางกายและใจแล้ว พร้อมทั้งกำชับให้ผู้ให้บริการทุกสาขา ไม่ว่าแพทย์ พยาบาล
มีจิตสำนึกในหน้าที่ และหาทางป้องกันความผิดพลาดไม่ให้เกิดขึ้นอีก ให้ความจริงใจ ห่วงใยดูแลคนไข้เสมือนญาติตนเอง
ดังนั้นแนวทางแก้ไขที่สำคัญ คือ การสื่อสาร และ ความเป็นธรรม หันหน้าเข้าหากันเถอะครับ สื่อสารกันให้เข้าใจ
อภัยซึ่งกันและกัน ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน สังคมเราจะน่าอยู่ และอบอุ่นใจ มีความสุขมากขึ้น อย่าให้วงการแพทย์ เป็นธุรกิจ
ที่พร้อมจะเกิดความหายนะ
อย่าสร้างค่านิยม ต้องแพง จึงจะเป็นของดี
อย่าคิดว่าแพทย์ที่เก่งต้องค่าตัวสูง
อย่าคิดว่า
รายได้น้อยไม่ใช่คนเก่ง
ทุกวันนี้
เริ่มใช้เกณฑ์นี้ เป็นตัววัดความเป็นคนเก่ง เป็นหมอแม่เหล็กที่มีคนไข้รอคิว
โดยไม่มีเวลาแม้แต่จะตรวจให้ละเอียด หรือ อธิบายให้เข้าใจ การดูแลทางจิตใจ
หรือ การให้กำลังใจ แทบไม่มีเลย เหลือเพียงการคำนวณค่ารักษาว่าไหวหรือไม่
ถ้าไหว ก็รักษา ถ้าไม่ไหว ก็ส่งต่อ
ในส่วนโรงพยาบาลเอกชน
ก็กำไรแต่พอควร เป็นสาธารณกุศลที่อิ่มใจในการช่วยผู้ป่วยและสังคม
บุญกุศลจะเป็นของท่าน
ไม่น้อยไปกว่าการบริจาคเงินเพื่อการกุศล ที่ปรากฎข่าวทางสังคม
โปรดอย่าให้การฟ้องร้องแพทย์ โรงพยาบาล กลายเป็น New Normal หรือบรรทัดฐานใหม่ที่ดีกว่า อย่าเอาชนะกันด้วยการออกกฎหมายมากมาย
เพราะการแพทย์ เป็นเรื่องของมนุษยธรรมครับ มาช่วยกันรักษาสิ่งที่ดีๆไว้เถอะครับ
